Słynne polskie malarki – najważniejsze dzieła
Myśląc o sztuce w ogólny sposób, często pomija się polskie dziedzictwo, zwłaszcza tworzące je kobiety. Słysząc o różnorodnych prądach artystycznych, do głowy przychodzą obrazy wybitnych artystów, którzy stawali się prekursorami danego nurtu, a ich dzieła już od wielu lat drukowane są w podręcznikach i stają się sztandarowymi przykładami dla określenia cech stylu zauważalnego w danej epoce. Tymczasem, ogromny wkład w różne dziedziny sztuki mieli także polscy artyści, w tym również wspomniane już kobiety. Jest to o tyle istotne, iż najważniejsze, wizualne dzieła, będące świadectwem polskiego dziedzictwa kulturowego, sprowadza się często wyłącznie do prac autorstwa mężczyzn. Oczywiście, ma to swoje uzasadnienie w statucie historycznym – selekcja dzieł sztuki, o których uczymy się np. w szkołach, nie jest subiektywna, a cechami wybranych obrazów, które sprawiły, że zalicza się je do klasycznych kanonów sztuk wizualnych. Niemniej, do czasów współczesnych, o wiele częściej słyszało się o malarzach, pisarzach czy rzeźbiarzach, niżeli o kobietach trudniących się tymi samymi zawodami. Przez różnorodne, aktualne uwarunkowania kulturowe, w tym podkreślanie istotności i wpływu działań płci pięknej na historię społeczeństwa, tendencje te ulegają pozytywnej zmianie. Niniejszy artykuł dołącza się treścią do narracji herstorii, to jest historii przedstawianej z perspektywy feministycznej. Prezentujemy w nim sylwetki najsłynniejszych polskich malarek, których prace są niezaprzeczalnie znamienną częścią kulturowego dziedzictwa narodowego.
Słynne malarki polskie
Jakie nazwiska należy wspomnieć, gdy ktoś zapyta o znane polskie malarski? Cóż, stworzenie jednej, pełnej listy nie jest oczywiście możliwe, ponieważ wymienienie wszystkich kobiet działających na przestrzeni dziejów w malarstwie to niewątpliwie archiwistyczne, niezwykle czasochłonne zadanie. Wśród ogromu artystek można natomiast wyróżnić te naprawdę zasługujące na miano „sławne polskie malarki” – rozumiemy przez to kobiety, które nie tylko także kreowały kanon naszego rodzimego dziedzictwa kulturowego, ale swoimi pracami zasłynęły na rynku międzynarodowym, stając się osobistościami rozpoznawalnymi na całym świecie. I tak, uznawane za największe, czyli najlepsze polskie malarki tworzyły przede wszystkim w 20. wieku. Były to przedstawicielki epok Młodej Polski i modernizmu, chociaż niektóre ich prace mogą wzbudzać wątpliwości, czy przypadkiem nie wpisują się jeszcze w nurt impresjonizmu albo ekspresjonizmu. Unikatowe i charakterystyczne, acz nieoczywiste w stylu obrazy dowodzą kunsztowności tychże artystek. Wśród wybitnych malarek na pewno należy wspomnieć o Oldze Boznańskiej, działającej za życia w Monachium i Paryżu. Uważana jest ona za najwybitniejszą malarkę Młodej Polski. Jej twórczą domeną były portrety, w których artystka skupiała się przede wszystkim na twarzach – interesowała ją przede wszystkim psychika, a nie aparycja modeli, ich wewnętrzne samopoczucie. Cechą charakterystyczną dla twórczości Boznańskiej była również skąpa, raczej ciemna i dojmująca gama barwna, skupiona na szarościach, czasami brązach – paleta kolorystyczna jest decydująca dla melancholijnego charakteru obrazów artystki. Obok Olgi Boznańskiej należy wspomnieć o Tamarze Łempickiej, której prace opierały się na estetyce art déco. Oznacza to, że obrazy jej autorstwa w znaczącym stopniu skupiały się na estetyce, wizualnej atrakcyjności. Prace Łempickiej były nowatorskie poprzez charakterystyczne łączenie wytycznych akademickich tradycji z nieco eksperymentalnymi formami, na przykład stylizacji postkubistycznych, a więc przedstawieniach opartych na uproszczonych bryłach. Uwagę przykuwają również charakterystyczne, jakby rozświetlone, żywe, ale nieprzesadnie pstrokate czy nasycone barwy, które przyczyniały się do zauważalnej, ale nie dominującej dozy realizmu w jej pracach. Równie charakterystyczne obrazy tworzyła Zofia Stryjeńska, czyli malarka działająca w okresie zbliżonym do twórczej aktywności Tamary Łempickiej. Stryjeńska była artystką wszechstronną, jej twórczość zamykała się w wielu różnorodnych sztukach wizualnych – poza obrazami, tworzyła grafiki czy zabawki, była też ilustratorką i projektantką. Jej prace plastyczne charakteryzował folkloryzm, jasne barwy, afirmacja życia, młodości, prezentacja ludowości oraz różnorodnych polskich tradycji i sielankowej wsi. Obok tych wszystkich interesujących postaci, nie można pominąć jeszcze następujących kobiet: Anna Bilińska-Bohdanowiczowa, w swojej twórczości opierająca się na akademickim realizmie, Mela Muter, której prace od nokturnowej stylistyki przeszły w niemalże impresjonistyczne portrety oraz pejzaże, oparte na intensywnych plamach barwnych, czy Anna Rajecka, także propagująca tradycyjne podejście do malarstwa.
Polskie malarki współczesne
Pisząc o znamienitych malarkach polskich, nie można ograniczać się wyłącznie do wspominania o kobietach tworzących w ubiegłym wieku. Niesamowite artystki to także mlode, polskie malarki 21 wieku, które swoimi intrygującymi pracami tworzą nowy kanon wartościowych, rozpoznawalnych na świecie dzieł naszych rodzimych twórców. Jakie polskie malarki xxi wieku warto znać? Na pewno Kingę Nowak, należącą do młodych krakowskich figuratywistów, wyróżniającej się ciekawym, nie zawsze poprawnym kadrowaniem w pracach, bardzo mocnymi, nierzadko zresztą kontrastującymi barwami oraz wyrazistymi przedstawieniami swoich pomysłów. Bywają one mocno nacechowanych autobiograficznymi doświadczeniami. Równie intrygująca jest działalność Ewy Juszkiewicz, która maluje przede wszystkim portrety kobiece, jednakże nawiązuje do tradycji flamandzkiej – wielokrotnie decyduje się nawet na bezpośrednie odtworzenie niektórych z prac, jednak poddaje je znacznym lub, przeciwnie, niemalże niezauważalnym modyfikacjom. Artystka zniekształca twarze bohaterek swoich prac, zamienia je w bukiety, kwiaty, korpusy owadów czy plemienne maski. Tworzy w ten sposób oryginalne, surrealistyczne, nieco niepokojące, ale nadal piękne obrazy. Inne przykłady współczesnych artystek, wyróżniających się na rynku sztuki: Teresa Pągowska, Agata Kus, Marta Nadolle, Irmina Staś oraz Agata Nowosielska. Ponownie – to ograniczony i subiektywny wybór, bowiem nie sposób w jednym tekście zawrzeć opisu wszystkich artystycznych osobowości, które działają w aktualnych nam latach i niewątpliwie jeszcze nieraz usłyszymy o osiągnięciach ich bądź innych, zdolnych, może jeszcze nie odkrytych artystek.
Obrazy polskich malarek
Różnorodność estetyczna i techniczna prac wspomnianych w tekście artystek, jak zresztą jakikolwiek przykłady malarstwa z różnych epok, stanowią najlepsze zobrazowanie niejednorodności sztuki oraz nigdy nie wyczerpanego, ludzkiego potencjału twórczego. Nieprzemijające piękno malarstwa sprawia, że wiele osób decyduje się na zakup reprodukcji obrazów w celu przyozdobienia nimi wnętrza swojego mieszkania lub domu. Jeśli również myślisz nad uatrakcyjnieniem przestrzeni za pomocą kobiecej sztuki, prezentujemy listę najbardziej znanych obrazów niektórych z polskich malarek, które mogą Ci się spodobać:
- Olga Boznańska: „Dziewczynka z chryzantemami” 1894 r., „Portret Paula Nauena” 1893 r., „Autoportret”, „Autoportret z kwiatami”, „Studium portretowe kobiety” 1890-1900 r., „Wnętrze”
- Tamara Łempicka: „Autoportret w zielonym Bugatti” 1929 r., „Kobieta w zielonej sukni”, „Sleeping girl” 1930, „The Musician”, „Nude with Dove” 1928 r., „The green turban” 1930 r., „The Mother Superior” 1935, „In the Middle Of Summer” 1928 r.
- Zofia Stryjeńska: „Na góralską nutę” 1930 r., seria „Bożki słowiańskie” 1918 r., 1922 r., 1934 r., „Góralka” po 1945 r., „Rozniecanie ogniska”, „Zaloty”, „Dziewczyna pojąca myśliwego”, „Taniec góralski”
- Anna Bilińska-Bohdanowiczowa: „Autoportret z paletą” 1887 r., „Nad brzegiem morza” 1886 r., „Murzynka” 1884 r., „Portret damy z lornetką”, „Akt męski w półpostaci”, „Józef sprzedany przez braci”, „Portret młodej kobiety z różą w ręku”
- Mela Muter: „Autoportret”, „Port w Concarneau” ok. 1914 r., „Pejzaż z okolic Avignonu”, „Smutny kraj” 1906 r., „Martwa natura z krabami” ok. 1918 r., „Martwa natura z kieliszkiem, butelką i winogronami”, „Hrabia Mihály Károlyi” 1928 r., „Pejzaż z południa Francji”, „Wiry w Rodanie w okolicach Awinionu”, ok. 1940-1945 r.
- Anna Rajecka: „Dziewczyna z gołąbkiem” 1790 r., „Portret Ignacego Potockiego” 1784 r., „Portret kobiety w białej sukni” 1789 r., „Śpiąca dziewczyna”
